لامپ فلورسنت به لامپ مهتابی نیز مشهور است و به دلیل انتشار نور سالم و طبیعی در فضا کاربرد فراوانی دارد. این لامپ ها درصد بالایی از انرژی الکتریکی را به نور تبدیل می کنند و روشنایی دلپذیری در فضا ایجاد می نمایند. از جمله معایب این لامپ ها می توان به تولید اشعه فرا بنفش اشاره نمود. این لامپ ها از بخار جیوه ای که درون لامپ تعبیه شده برای تولید نور فرابنفش استفاده می کنند. اگر به هر دلیلی این لامپ شکسته شود گاز ناشی از این لامپ ها برای انسان مشکل ساز خواهد شد. بناربراین حمل و نقل و استفاده از این لامپ ها باید با احتیاط صورت گیرد.

 

تاریخچه ی لامپ فلورسنت :

اولین لامپ فلورسنت که به نوعی مادر لامپ های کم مصرف کنونی می باشد، در اواخر دههٔ ۱۸۹۰ به وسیلهٔ “پیتر کوپر هیویت” اختراع شد. لامپ های آقای هیویت در سالن های عکاسی و برخی صنایع مورد استفاده قرار می گرفت. بعدها و در سال ۱۹۲۷ فردریک مه یر و هانس اسپنر لامپ بخاری فشار بالا را اختراع و ثبت کردند.

بعدها جورج اینمان با شرکت General Electric در مورد تولید لامپ های مهتابی کارآمد به توافق رسید و تولید این نوع لامپ‌ها شروع شد. لامپ‌هایی که در سال ۱۹۳۸ تولید و در سال ۱۹۴۱ ثبت شد. لامپ‌های کم مصرف نوین به وسیلهٔ اِد هامر، که مهندس شرکت General Electric بود، در واکنش به بحران جهانی نفت در سال ۱۹۷۳ اختراع شد. وی با بودجه ای در حدود ۲۵ میلیون دلار این لامپ ها را به تولید انبوه رساند اما بعدها فناوری ساخت این لامپ ها فاش شد و افراد دیگر با کپی برداری توانستند این لامپ‌ها را تولید کنند.

لامپ فلورسنت فشرده یا CFL

لامپ‌ فلورسنت فشرده CFL (Compact Fluorescent Lamps) جایگزینی برای لامپ‌های رشته‌ای در ساختمان‌ها و منازل به حساب می‌آیند. لامپ‌های CFL عملکرد و ساختاری مشابه با لامپ‌های فلورسنت معمولی دارند با این تفاوت که می‌توانند با مصرف انرژی کمتر، همان میزان از نور را تولید کنند. ساختار این لامپ‌های به این شکل است که از چند حلقه لوله‌ای پر از جیوه تشکیل شده‌اند که شباهت زیادی به حباب لامپ‌های رشته‌ای دارد. این نوع لامپ‌ها در مقایسه با رشته‌ای طول عمر بیشتری داشته و تا حدود 10 هزار ساعت توانایی کار دارند. همچنن این لامپ‌ها از مصرف انرژی کمتر و درخشندگی بالاتری نسبت به لامپ‌های رشته‌ای برخوردار هستند.

ساختمان لامپ

لامپ مهتابی، لوله تخلیه الکتریکی گازی است که نورش به شیوه تازه‌ای افزایش داده شده است و می‌توان از آن برای روشنایی منازل استفاده نمود. سطح داخلی جدار لامپ با نمکهای فلزی فلورنست یا فسفرسنت مانند تنگستات کلسیم، سولفید روی، سیلیکات روی، و … پوشیده شده است. لامپ از بخار جیوه با فشار خیلی کم پر شده است.

الکترود

الکترود عضو ساطع کننده الکترون می باشد. الکترودها نیز خود دو نوعند یک نوع در دمای ۹۰۰ درجه سانتیگراد و نوع دیگر در دمای ۱۵۰ درجه سانتی گراد الکترون ساطع می کند. لامپ های فلورسنت معمولاً از نوع اول استفاده می کنند.

فسفر

لامپ فلورسنت فشرده  پوشش داخل حباب لامپ را تشکیل می دهد. هنگامی که فسفر توسط تابش فرا بنفش در طول موج ۲۵۳٫۷ نانومتر تحریک شود، تولید نور مرئی مهتابی می نماید.

مکانیزم کار لامپ

الکترونهایی که از الکترودهای گداخته لامپ خارج می‌شوند با اتمهای جیوه داخل لامپ برخورد کرده و باعث تابشی آنها می‌شود. بخش عمده‌ای از این تابش ، پرتوهای نامرئی فرابنفش می‌باشد. بخش قابل روئیت پرتوهای بخار جیوه در ناحیه سبز و آبی طیف مرئی واقع است که نور ضعیفی را می‌دهد. نور فرابنفش با ماده فلورسنت که دیواره لوله از این ماده پوشیده شده، برخورد کرده و موجب خروج نور با طول موج بلندتر و در ناحیه قابل روئیت طیف می شود. به عبارت دیگر پوشش داخلی لامپ، پرتوهای نامرئی را به نور مرئی تبدیل می نماید.

لامپ مهتابی بایستی با یک خود القا (سیم پیچ) همراه باشد تا در روشن شدن لامپ کمک کند. برای روشن شدن لامپ از یک استارت زن ( لامپ کوچک جرقه زدن) استفاده می شود که اتصال حرارتی دارد و به طور موازی با لامپ اصلی در مدار قرار می گیرد. هنگامی که جریان برقرار می گردد ابتدا لامپ الکتریکی (استارت زن) روشن شده و موجب گرم شدن نوار دوفلزی گردیده و اتصال را برقرار می کند.

بیشتر بخوانید: لامپ کم مصرف چیست

راه اندازی

در ابتدا بایست گاز نجیب داخل لولهٔ مهتابی (اغلب آرگون)، داغ و یونیزه شود تا امکان ایجاد قوس الکتریکی در لولهٔ مهتابی میسر شود. در مهتابی های کوچک ایجاد قوس زیاد دشوار نیست اما در لامپ‌های ۲۰۰۰ ولت به بالا این کار نیاز به ولتاژ قابل ملاحظه ای است. در مهتابی های کوچک از استارتر یا راه انداز استفاده می شود.

ULL خارجی

شرکت های خارجی ELL را از سه یا چهار تن رنگ استاندارد شده. و با ترکیبی از دو جزء فسفر نادر زمین تولید می کنند. در جدول 2پارامترهای برخی از انواع ELL در بطری های قطر 26 میلی متر از OSRAM (آلمان) داده می شود.